Tweede Wereldoorlog

De Rotterdamse haven leed relatief weinig schade bij het grote bombardement van 14 mei 1940. In de loop van de Tweede Wereldoorlog bleek de Rotterdamse haven echter voor zowel de geallieerden als voor de bezetter een populair doelwit.

De Lekhaven liep twee keer schade op. De eerste keer was tijdens het geallieerde ‘vergeten bombardement’ van 31 maart 1943. Doelwit was de Schiedamse scheepswerf Wilton-Feijenoord waar torpedolanceerbuizen werden gefabriceerd voor Duitse U-boten; en het industriegebied tussen Merwehaven en Keilehaven. Maar er vielen bommen in de Lekhaven; en de meeste bommen (70 van de ruim 100) kwamen door slecht zicht (in zwaar bewolkt weer) en door een sterke wind terecht op de naastgelegen woonwijk Tussendijken. Honderden Rotterdammers kwamen om of raakten gewond, duizenden raakten dakloos.

De Lekhaven liep voor de tweede keer grote schade op eind september 1944 toen de Duitsers dagenlang met mijnen delen van de Rotterdamse haven opbliezen. Daarbij werden op 27 september 1944 de grote loods Canada met de kranen van Thomsen weggeslagen. Er ontstond een krater van 25 x 20 meter.

Door de Reconstructiecommissie voor de haven, een initiatief van de Kamer van Koophandel waarvan Thomsen's directeur Backx lid was, werd de Lekhaven niet gezien als gebied waar opnieuw gebouwd moest worden aangezien slechts milde schade was aan kademuren. Het herstel aan de Lekhaven werd daarom het ‘herstel van een onderbreking in de daar reeds bestaande exploitatie’ genoemd.

Na het geallieerde bombardement op de Lekhaven in 1943 gaat de directie van Thomsen zich bezinnen op plannen voor na de oorlog, voor het geval vernielingen op grote schaal mochten plaats vinden. Het bureau Brinkman & Van den Broek krijgt in 1943 opdracht van Thomsen's Havenbedrijf tot het ontwerp voor een geheel nieuw loodsencomplex met centrumgebouw in de Lekhaven. De opdracht was ruim op te vatten: naast de loodsen moest er sprake zijn van een facilitair centrum waar tevens een spoorweg doorheen moest lopen. Door de grote schade van september 1944 werd de daadwerkelijke behoefte aan nieuwe loodsen met een dienstgebouw groter, zeker toen de handel na de oorlog weer heel snel toenam.